-
راهبردهای تجاری چگونه فرآیند صنعتی‌شدن را تسهیل می‌کند؟
از نظریه تا اجرا
توسعه صنعتی لزوماً به تنهایی از مجرای توسعه بخش صنعت محقق نمی‌شود، بلکه تحقق آن در گرو اتکا به راهبردهای کلان در سایر بخش‌های اقتصادی است. یکی از بخش‌های کلیدی در این ارتباط، راهبردهای تجاری است. این نوشتار تلاش دارد تا بهنحوی موجز ضمن پرداختن به انواع راهبردهای تجاری و الگوی صنعتی شدن، درک روشنی از این مساله را ایجاد و به تحلیل فرآیند صنعتی شدن کشور بپردازد.
-
ارزیابی برنامه توسعه عمان چه آینده‌ای را برای این کشور ترسیم می‌کند؟
عمان ۲۰۴۰
عمان در برنامه ۲۰۴۰ خود که سندی منطبق بر واقعیت‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی این کشور است در پی این است تا با ابزار اقتصاد بتواند قدرت خود را به عنوان یک بازیگر منطقه‌ای مسجل و به عنوان یک بازیگر فرامنطقه‌ای تقویت بخشد؛ رویکردی مهم که برای ارزیابی شایسته آن نباید از نقش رقبای منطقه‌ای این کشور همچون امارات متحده عربی و عربستان سعودی غافل شد. نگارنده در این یادداشت بر آن است تا به این پرسش، پاسخ دهد.
-
پنجمین سند توسعه صنعتی چگونه می‌تواند راهگشای بخش تولید کشور باشد؟
صرفه‌های نامقیاس
طی ۳۰ سال گذشته، حداقل ۴ سند با موضوع سیاست توسعه صنعتی در ایران تدوین شده است. اما این اسناد هیچ‌گاه در مقام عمل، مورد حمایت واقع نشده است. اکنون که پنجمین سند توسعه صنعتی کشور نیز در حال تدون و تصمیم‌گیری است، این پرسش مطرح می‌شود که پنجمین سند توسعه صنعتی کشور چگونه می‌تواند راهگشای بخش تولید کشور باشد؟
-
الزامات تدوین سند استراتژی توسعه صنعتی کشور چیست؟
هفت‌خان سندنویسی
تجربه شکست خورده سندنویسی در کشور حاوی این پیام است که سند استراتژی توسعه صنعتی باید با در نظر گرفتن واقعیت‌های اقتصاد کشور تدوین شود. اگر این سند بر مبنای سناریوهای مشخص در شرایط متغیر اقتصاد کشور تدوین نشود، بیشتر حاوی مجموعه اقدامات اجرایی و بعضاً سیاستی تکراری است که به دولت و بوروکراسی کشور توصیه و پیشنهاد می‌شود و در عمل دستاوردی برای بخش صنعت نخواهد داشت.
-
تحلیلی تاریخی بر تدوین و اجرای اسناد سیاست توسعه صنعتی در ایران
چرا شکست می‌خوریم؟
به‌رغم تمامی تلاش‌های انجام شده برای تدوین سند استراتژی توسعه صنعتی، یک متن مصوب و قابل اجرا به عنوان نقشه راه توسعه صنعتی در کشور مصوب نشده است. این نوشتار با آسیب‌شناسی روند تاریخی ۶ سند و برنامه راهبردی طی ۲ دهه اخیر، به دلایل ناکامی آنها پرداخته و سعی دارد از این طریق مسیر تدوین و اجرای سند استراتژی توسعه صنعتی را هموار سازد.
-
چرا تدوین استراتژی صنعتی در تقابل با سیاست رقابت قرار ندارد؟
تنظیم‌گری در سیاست‌های صنعتی
دیدگاه سنتی تمایل دارد، سیاست صنعتی و سیاست رقابت را در تقابل با یکدیگر قرار دهد. با وجود این، بسیاری معتقدند، می‌توان آنها را با هم آشتی داد و به‌عنوان مکمل یکدیگر در نظر گرفت. مشکلات اقتصادی کنونی جهان همچون تغییرات آب و هوایی و رشد اندک بهره‌وری، مجموعه‌ای از چالش‌ها را ارائه می‌دهد که نیازمند طراحی استراتژی صنعتی و مداخله صحیح دولت برای طراحی این سیاست‌ها است. بنابراین مهم است که علاوه بر درک نقایص رویکردی دولت‌ها، دلایل اساسی شکست‌های مکرر در اجرای استراتژی‌های صنعتی را بررسی کنیم.
-
آیا ایران نیازمند تدوین استراتژی توسعه صنعتی است؟
کلاف سردرگم
سیاستگذاری صنعتی در کشورمان از منظر هماهنگی به یک کلاف سردرگم می‌ماند که مجموعه‌ای از اقدامات جزیره‌ای و فاقد هماهنگی را شامل می‌شود. به‌رغم اهمیت ابعاد مختلف استراتژی توسعه صنعتی، تاکید این نوشته اما بر هماهنگی نهادی است. از آن سو، استراتژی در ذات خود سناریو نویسی و تنظیم اقدامات با تحولات آینده است و از این جهت، تدوین استراتژی برای مواجهه فعالانه با تحولات (به جای مواجهه منفعلانه) مهم است.
-
چرا تدوین سند استراتژی توسعه صنعتی، گرفتار سیکل باطلی شده است؟
تله معیوب سندنویسی
تجربه ناکامی در اجرای اسناد تدوین شده استراتژی توسعه صنعتی، سرانجام سیاستگذاران و صاحب‌نظران را بر آن داشت که وزارتخانه، صنعت، معدن و تجارت به تنهایی نمی‌تواند ضمانت اجرایی برای سند استراتژی توسعه صنعتی ایجاد کند و نقشه راهبردی صنعت نیاز به هماهنگی با وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها و بخش‌های مختلف در اجرا دارد. کارشناسان معتقدند، ابهام در سازوکار اجرای سند، حکایت از بازگشت راه رفته و گیر افتادن سیاستگذار در تله معیوب سندنویسی دارد.