-
مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش داد؛
صنایع معدنی پیشگام خودتأمینی برق صنعتی
صنایع بزرگ ایران ــ از فولاد و آلومینیوم گرفته تا پتروشیمی و شیمیایی ــ با گام‌های مستمر در مسیر خودتأمینی برق، ظرفیت‌های قابل توجهی ایجاد کرده‌اند. بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، تا پایان سال ۱۴۰۳ در مجموع ۲۵۵۶ مگاوات نیروگاه توسط این صنایع احداث شده است؛ سهم عمده آن یعنی ۲۳۶۶ مگاوات مربوط به صنایع معدنی بوده و حدود ۱۹۰ مگاوات هم در اختیار صنایع غیرمعدنی مانند پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها قرار دارد. براساس این گزارش، با بهره‌برداری از پروژه‌های در دست اجرا، پیش‌بینی می‌شود ظرفیت تولید برق صنایع بزرگ تا پایان ۱۴۰۴ به حدود 6076 مگاوات برسد و سهم صنایع معدنی و سایر صنایع بزرگ به طور متوازن افزایش یابد. این روند نشان می‌دهد که با سرمایه‌گذاری هدفمند، ارتقای فناوری‌ها و مدیریت راهبردی مصرف برق، صنایع بزرگ می‌توانند به تدریج به خودکفایی نزدیک شوند و بار شبکه سراسری را کاهش دهند، در حالی که مسیر توسعه پایدار و رشد ظرفیت تولید نیز هموار می‌شود.
-
راه عبور از تنگنای معدنی در هم‌افزایی دولت و بخش خصوص است؛
از تحریم و انرژی گران تا فرصت‌های نوین فناوری
صنایع معدنی و فلزی ایران در نقطه‌ای حساس ایستاده‌اند؛ از یک‌سو تحریم‌ها، افزایش هزینه‌های انرژی و نوسانات ارزی بنگاه‌ها را تحت فشار بی‌سابقه قرار داده و از سوی دیگر، کمبود مواد اولیه و افت سرمایه‌گذاری آینده این بخش را تهدید می‌کند. با این حال، کارشناسان معتقدند که اگر آموزش هدفمند نیروی انسانی، پژوهش کاربردی، ارتقای بهره‌وری ماشین‌آلات و توسعه فناوری‌های نوین در دستور کار قرار گیرد و دولت در کنار بخش خصوصی نقش تسهیل‌گر و پشتیبان ایفا کند، می‌توان این چالش‌ها را به فرصتی برای جهش تولید و صادرات تبدیل کرد.
-
بی‌اچ‌پی به چشم‌انداز بلندمدت دل بسته است؛
سنگ‌آهن و زغال‌سنگ در بحران قیمتی
قیمت سنگ‌آهن با تداوم روند نزولی چند روز اخیر، بار دیگر کاهش یافت. این افت در حالی رخ داد که شرکت معدنی بزرگ بی‌اچ‌پی گروپ (BHP Group Ltd.) اعلام کرد سودش به دلیل افت تقاضای چین و مازاد عرضه جهانی کاهش یافته است. به گفته این شرکت، افت قیمت سنگ‌آهن و زغال‌سنگ مهم‌ترین عامل فشار بر سودآوری بوده است. با این حال، مایک هنری، مدیرعامل بی‌اچ‌پی، در بیانیه‌ای بر پایداری چشم‌انداز بلندمدت بازار مواد اولیه فولاد، مس و کودهای شیمیایی تأکید کرد.
-
آلومینیوم به پایین‌ترین سطح دو هفته اخیر نزدیک شد؛
بازار فلزات در تله ژئوپلیتیک و دلار قوی
قیمت آلومینیوم در روز سه‌شنبه به پایین‌ترین سطح خود در نزدیک به دو هفته گذشته رسید، زیرا نشانه‌هایی از احتمال پایان مناقشه اوکراین باعث شد بازارها چشم‌انداز افزایش عرضه از سوی روسیه، یکی از تولیدکنندگان اصلی این فلز را پیش‌بینی کنند.
-
رئیس انجمن معادن ترکیه اعلام کرد؛
فرصت‌سوزی معدنی، گره کور ترکیه
رئیس انجمن معادن ترکیه هشدار داد این کشور با وجود معادن بکر به ارزش بالقوه ۳.۵ تریلیون دلار، همچنان با کسری تجاری سالانه بالای ۶۰ میلیارد دلار دست به گریبان است. تنها ۰.۱ درصد از مساحت ترکیه دارای مجوز بهره‌برداری معدنی است و از هر ۲۰۰ مجوز اکتشاف، تنها یکی به تولید می‌رسد؛ وضعیتی که به گفته او وابستگی خارجی «غیرقابل قبول» معادن را تداوم داده و مانع نقش‌آفرینی معدن به‌عنوان بخش پیشرو اقتصاد شده است.
-
درس‌های معدنی زیمبابوه
تجربه زیمبابوه نشان می‌دهد که منابع معدنی تنها در صورت مدیریت درست می‌توانند به توسعه اقتصادی منجر شوند. کشورهای موفقی مانند فنلاند و شیلی، با استفاده از معادن به‌عنوان پایه‌ای برای صنعتی‌سازی، پیوندهای قوی با سایر بخش‌های اقتصاد ایجاد کرده‌اند. زیمبابوه نیز در مسیر گذار از خام‌فروشی به صنعتی‌سازی است. این رویکرد می‌تواند برای ایران، با منابع متنوع معدنی، الهام‌بخش باشد.
-
در نشست «بهینه‌سازی مدیریت هوشمند مصرف انرژی در معادن» بررسی شد؛
راه‌های بهینه‌سازی انرژی در معادن
در نشست «بهینه‌سازی مدیریت هوشمند مصرف انرژی در معادن» که در حاشیه رویداد جامع معدن و صنایع معدنی برگزار شد، مدیران و کارشناسان طیفی از راهکارهای کاهش شدت مصرف، تأمین پایدار برق و گاز، و نوآوری‌های مالی برای عبور از بحران انرژی در معادن را بررسی کردند. آنها تاکید کردند که تنها با ترکیب هم‌زمان «تأمین پایدار»، «کاهش شدت انرژی» و «اصلاح سازوکارهای مالی» می‌توان وضعیت موجود را بهبود داد.
-
معاون شرکت ملی صنایع مس ایران در همایش فولاد و سنگ‌آهن مطرح کرد؛
خام‌فروشی، تهدید آینده فلزات غیرآهنی
غلامرضا ملاطاهری با تاکید بر جایگاه ایران در تولید و مصرف فلزات غیرآهنی و نقش آنها در صنایع سبز، گفت کشور برای حفظ این جایگاه باید به جای خام‌فروشی، بر تکمیل زنجیره ارزش و توسعه صنایع پایین‌دستی سرمایه‌گذاری کند؛ موضوعی که به گفته او نیازمند هم‌سویی شرکت‌های معدنی و وزارت صنعت، معدن و تجارت است.
-
رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران در همایش فولاد و سنگ‌آهن؛
ظرفیت معدنی هست، توسعه نیست
بهرام شکوری، رئیس کمیسیون معدن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی ایران با انتقاد از رویکردهای نادرست حاکم بر بخش معدن و صنایع معدنی کشور، تاکید کرد ایران از نظر ذخایر و جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در فلزات غیرآهنی کمبودی ندارد، اما نوع نگاه در سیاست‌گذاری و حکمرانی باعث شده این ظرفیت عظیم به توسعه اقتصادی منجر نشود.
-
رئیس هیئت‌مدیره املاح انرژی امداد مطرح کرد؛
ایران معدنی؛ فرصتی که باید مدیریت شود
رئیس هیئت‌مدیره املاح انرژی امداد با اشاره به جایگاه ایران در رتبه سیزدهم جهانی ذخایر معدنی گفت اگر فعالیت معادن با شاخص‌ها و ضوابط مشخص و نظارت مستمر انجام شود، می‌توان ظرف پنج سال، نقش معادن در توسعه و رفاه کشور را متحول کرد.
-
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشورمطرح کرد؛
جهش ایران به معادن برون‌مرزی
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور گفت: با راه‌اندازی مرکز داده‌های فرا سرزمینی در پایگاه ملی علوم زمین، اطلاعات پایه معادن خارجی در دسترس سرمایه‌گذاران قرار گرفت؛ اقدامی که همراه با امضای تفاهم‌نامه با ۱۵ کشور و تدوین نقشه راه پنج‌ساله، مسیر حضور ایران در بازار جهانی مواد معدنی را هموار می‌کند.
-
مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح کرد؛
مجوزهای معدنی به وسعت یک‌چهارم ایران
محمدرضا کریمی، مدیرکل دفتر صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به صدور ۴۴ هزار مجوز معدنی که مساحتی معادل ۲۶ درصد جغرافیای ایران را شامل می‌شود، گفت: تنها ۱۲ هزار مجوز به مرحله پروانه بهره‌برداری رسیده و بسیاری از آنها هنوز عملیاتی نشده‌اند؛ موضوعی که در کنار چالش‌های زیست‌محیطی و تصمیم‌گیری‌های متناقض، ضرورت تدوین دستورالعملی شفاف برای مدیریت معادن را دوچندان کرده است.
-
تعهد چین به تأمین عناصر نادر و نهاده‌های صنعتی هند؛
چرخش همگرایانه دهلی و پکن در منابع راهبردی
در ادامه روند بازسازی روابط پس از تنش مرزی ۲۰۲۰، پکن اعلام کرد نیازهای هند به عناصر کمیاب، کود و ماشین‌آلات تونل‌سازی را تأمین خواهد کرد.
-
نایب‌رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران مطرح کرد؛
قیمت‌گذاری دستوری سدِسرمایه‌گذاری و رقابت در صنایع ایران
قیمت‌گذاری دستوری در صنایع ایران از معدن و فولاد تا سیمان و فناوری، سرمایه‌گذاری را فراری داده، کیفیت را قربانی کرده و بازار رقابتی را نابود ساخته است. فعالان صنعتی می‌گویند این سیاست، با ایجاد رانت و فساد، فرسودگی زیرساخت‌ها و تضعیف زنجیره‌های تولید، اقتصاد را در مسیر رکود و صنایع را در آستانه زیان‌دهی ۱۰۰ درصدی قرار داده است.
-
رونمایی از برنامه راهبردی و عملیاتی اکتشاف معادن؛
نقشه معادن از نو ترسیم شد، داده‌ها آزاد می‌شوند
سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور تا پایان شهریور، برنامه راهبردی عملیاتی اکتشاف معادن را رونمایی می‌کند؛ سندی که مسیر کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت اکتشاف را تعیین کرده و بر تولید و انتشار آزاد داده‌های پایه تکیه دارد. این طرح با هدف رفع یکی از مزمن‌ترین موانع اکتشافات معدنی نبود دسترسی به داده‌های ملی آغاز شده و شامل نقشه‌برداری گسترده، اجرای دو میلیون کیلومتر ژئوفیزیک هوایی و استانداردسازی داده‌های معدنی، نفتی و هسته‌ای کشور است. اجرای کامل این تحول به ۲۰ همت اعتبار و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در تجهیزات و بالگرد نیاز دارد.
-
عناصر کمیاب، برگ برنده پکن؛
چین از اهرم معدنی عقب نشست
در پی مذاکرات واشنگتن و پکن در لندن، توافقی برای کاهش محدودیت‌های صادرات ۱۷ ماده معدنی کمیاب حاصل شد؛ موادی که سلطه چین بر تولید و فرآوری آنها ماه‌ها به‌عنوان سلاحی در جنگ تجاری با آمریکا به کار گرفته می‌شد. این توافق، اگرچه آتش اختلافات تعرفه‌ای را خاموش نکرد، اما نگرانی صنایع خودروسازی، هوافضا و فناوری را موقتاً کاهش داد و مسیر گفت‌وگو را باز نگه داشت.
-
زغال‌سنگ ایران زیر فشار واردات و سقوط قیمت؛
رونق طبس به رکود رسید
با وجود ذخایر عظیم و پتانسیل تأمین زغال‌سنگ کک‌شو برای فولاد، کاهش ۱۵ درصدی تولید، افت شدید قیمت و ورود محصول وارداتی چندبرابر گران‌تر، معادن داخلی را به مرز تعطیلی کشانده است. فعالان صنعت هشدار می‌دهند که بدون اصلاح قیمت و حمایت فوری، این منبع حیاتی در توسعه صنعتی کشور جایگاه خود را از دست خواهد داد.
-
اوج تورم معدنی در خرداد؛
جهش ۴۸.۴ درصدی قیمت تولید معادن
بر اساس اعلام مرکز آمار ایران، شاخص قیمت تولیدکننده بخش معدن در خرداد ۱۴۰۴ نسبت به ماه مشابه سال قبل ۴۸.۴ درصد رشد داشته که ۰.۸ واحد درصد بیشتر از اردیبهشت است. بیشترین تورم نقطه‌ای با ۵۰.۲ درصد متعلق به «کانه‌های فلزی» و کمترین با ۳۶.۴ درصد مربوط به «سایر معادن» بوده است.
-
پنج خط انرژی ایمیدرو در مدار توسعه؛
برق، پیشران رونق معادن
ایمیدرو با سرمایه‌گذاری نزدیک به ۴۵۰۰ میلیارد ریال، پنج پروژه برق‌رسانی به معادن بخش خصوصی را آغاز کرده است؛ طرح‌هایی به طول ۱۳۶ کیلومتر که از چهارمحال و بختیاری تا کرمان گسترده‌اند و هدف‌شان، شکستن حلقه‌های محدودیت انرژی در معادن و تسریع بهره‌برداری اقتصادی است.
-
معادن دیگر با آمار کاغذی حساب نمی‌شوند؛
حقوق دولتی معادن بر خط واقعیت
شورای عالی معادن با مصوبه تازه خود، محاسبه «حقوق دولتی» را بر مبنای استخراج واقعی در سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ الزامی کرد؛ تصمیمی که به گفته کارشناسان، می‌تواند گامی در مسیر عدالت و شفافیت باشد اما در ساختاری گرفتار ناترازی انرژی، فقدان نظارت هوشمند، سیاست‌های مقطعی و خطر تعطیلی معادن، بیم آن می‌رود که سرنوشتی مشابه اصلاحات بی‌نتیجه گذشته پیدا کند.
-
چرا فرآوری معدنی برای امنیت ملی اهمیت دارد؟
بهتر است دولت‌های غربی بخش‌هایی از صنعت فرآوری فلزات را ملی کنند تا بتوانند با چین رقابت کنند. تأسیسات فرآوری مواد معدنی، مانند کارخانه‌های ذوب فلزات، باید به عنوان یک مساله امنیت ملی در نظر گرفته شوند. بدون حمایت قابل توجه دولت‌ها، کشورهای غربی همچنان به چین برای تأمین مواد معدنی حیاتی وابسته خواهند بود.
-
لندن، میزبان گفت‌وگو برای تامین پایدار مواد معدنی خواهد بود؛
آینده معدن روی میز Resourcing Tomorrow
در حالی که رقابت جهانی بر سر دسترسی به مواد معدنی حیاتی شدت گرفته است، رویداد «Resourcing Tomorrow» از ۲ تا ۴ دسامبر ۲۰۲۵ در لندن برگزار می‌شود تا دولت‌ها، سرمایه‌گذاران و فعالان صنعت معدن در فضایی مشترک، مسیرهای تازه‌ای برای تأمین پایدار، توسعه فناوری و تحقق اهداف گذار به اقتصاد کم‌کربن ترسیم کنند.
-
اعتمادسازی معدنی
آرژانتین، پس از دو دهه سیاست‌های مالی سهل‌انگارانه و کسری بودجه‌ای که در دهه 2010 به‌طور متوسط 5درصد تولید ناخالص داخلی بود، در حال بازنویسی داستان اقتصادی خود است. رژیم تشویقی سرمایه‌گذاری برای پروژه‌های کلان (RIGI)، با معافیت‌های مالیاتی 10ساله و تضمین‌های ارزی برای پروژه‌های بالای 200 میلیون دلار، سیگنالی قوی به سرمایه‌گذاران جهانی ارسال کرده است. طبق گزارش بانک جهانی، جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بخش معدن آرژانتین در سال 2024 به 2/3 میلیارد دلار رسیده؛ رشدی 40درصدی نسبت به سال قبل. اما این معجزه چطور اتفاق افتاد؟
-
عملکرد بخش معدن در تیرماه ۱۴۰۴بررسی شد؛
سهام معدنی‌ها روی موج رشد
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بخش معدن و صنایع معدنی ایران در تیرماه سال ۱۴۰۴، تحولات متعددی را در شاخص‌های کلیدی خود تجربه کرده است. این بخش که نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا می‌کند، در ماه‌های اخیر با نوساناتی در تولید و فروش شرکت‌های بورسی مواجه شده است که می‌تواند چشم‌انداز وضعیت صنعت معدن را در سال جاری روشن‌تر کند.
-
تله تکنولوژی
این گزارش تحلیلی، به یکی از جدی‌ترین بحران‌های پیش‌روی صنعت فولاد می‌پردازد؛ کاهش عیار سنگ آهن و تاثیر آن بر آینده فولاد سبز. با بررسی دقیق شکاف میان عرضه و تقاضای جهانی سنگ آهن با عیار بالا، چالش‌های تکنولوژیکی، پیامدهای اقلیمی و فشارهای ژئوپلیتیک، خواننده درمی‌یابد که چگونه این بحران می‌تواند زنجیره تامین فولاد را متحول، اهداف اقلیمی را تهدید و موقعیت ایران در بازار جهانی را به خطر بیندازد.
-
بحران ساختاری معدن پابرجاست؛
معدن، زیر سایه مُسکن مقطعی
نایب رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی اصفهان با انتقاد از مصوبه اخیر شورای عالی معادن درباره محاسبه چهارماهه حقوق دولتی گفت این تصمیم، در ظاهر حمایتی اما در عمل ناکافی است و بدون بسته‌های تکمیلی، توان نجات معادن فرسوده از بحران ساختاری را ندارد.
-
آینده باتری‌های برقی با تولد فناوری‌های نو در استخراج لیتیوم؛
بازیگر جدید طلای سفید را بشناسید
با رشد چشمگیر بازار خودروهای برقی و ذخیره‌سازهای انرژی، لیتیوم به عنوان عنصر حیاتی قرن بیست‌ویکم با چالش کمبود عرضه مواجه شده است. اکنون شرکت آمریکایی ۳M (اکتشاف و تولید مواد معدنی و صنعتی در مینه‌سوتا) با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین خود در حوزه استخراج مستقیم لیتیوم، نقش تازه‌ای برای تسریع تولید و تضمین امنیت انرژی ایفا می‌کند—اقدامی که می‌تواند معادلات آینده باتری‌های جهان را دگرگون سازد.
-
در گفت‌وگو با دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران مطرح شد؛
ضعف ساختاری در مقررات ایمنی معادن
در پی وقوع حادثه‌ای مرگ‌بار در یکی از معادن زیرزمینی مس در شیلی، بار دیگر موضوع ایمنی در معادن به صدر توجه رسانه‌ها بازگشته است. ریزش تونل و جان‌باختن کارگران در نتیجه زمین‌لرزه، اگرچه هزاران کیلومتر دورتر از ایران رخ داد، اما برای کشوری که بیش از ۶۰ معدن زیرزمینی فعال دارد، این پرسش را جدی‌تر می‌کند: آیا چارچوب مقرراتی برای مواجهه با زلزله در معادن ایران وجود دارد؟
-
پایان رویه سنتی محاسبه حقوق دولتی معادن در پی اعتراضات و بحران‌های اخیر؛
محاسبه تازه برای حقوق معادن
با تصمیم جدید شورای عالی معادن، حقوق دولتی معادن برای چند ماه بر اساس میزان استخراج واقعی محاسبه می‌شود؛ اما فعالان معدنی خواستار استمرار این رویکرد برای کل سال و تاکید بر اخذ حقوق دولتی بر اساس سود معادن به جای میزان استخراج هستند تا فشارهای مالی کاهش یابد و عدالت در پرداخت‌ها برقرار شود.
-
زنجیرهای قانونی، چگونه راه توسعه معادن را مسدود کرد؟
احیای سیاست معدنی
صنایع معدنی ایران با وجود ذخایر غنی، نیروی انسانی متخصص و ظرفیت بالای فرآوری، از فرصت‌های بزرگی برای ارزآوری و توسعه صنعتی برخوردار است. اما نبود سیاست‌های پایدار صادراتی، فرسودگی تجهیزات، محدودیت‌های ارزی و مقررات متناقض، چالش‌های جدی این بخش‌اند. در صورت اصلاح ساختار حکمرانی، تسهیل صادرات و جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، این صنعت می‌تواند به یکی از پیشران‌های اصلی رشد اقتصادی، اشتغال و تاب‌آوری کشور در برابر تحریم‌ها تبدیل شود.