به گزارش خبرنگار ایراسین، فوتبال دیگر فقط بازی کردن در زمین نیست؛ کسب درآمد و مدیریت مالی هم به بخشی حیاتی از موفقیت باشگاه‌ها تبدیل شده‌اند.
آمار شفافی که از دو فصل گذشته باشگاه‌های لیگ‌های برتر پنج کشور اروپایی معروف («Big Five» شامل انگلیس، اسپانیا، آلمان، ایتالیا و فرانسه) وجود دارد نشان می‌دهد مجموعاً حدود ۱۹٫۶ میلیارد یورو درآمد داشتند. این نسبت به فصل ۱۹۹۶–۱۹۹۷ که حدود ۲٫۵ میلیارد یورو بود، رشد بسیار بزرگی است.
این درآمد از چند منبع اصلی تأمین می‌شود، و هر لیگ و هر باشگاه با توجه به امکانات، برند، استادیوم و تعداد هواداران، سهم متفاوتی از این منابع دارد. در ادامه مهم‌ترین منابع و روندهای جدید را بررسی می‌کنیم.
منابع اصلی درآمد باشگاه‌ها
درآمد تلویزیونی (Broadcasting Revenue)
این یعنی پولی که باشگاه‌ها از حق پخش تلویزیون، شبکه‌های ماهواره‌ای، شبکه‌های اینترنتی و قراردادهای بین‌المللی پخش می‌گیرند. این منبع معمولاً بزرگ‌ترین قسمت درآمد برای باشگاه‌هاست. برای مثال در فصل ۲۰۲۲–۲۰۲۳ تقریباً ۴۷٪ از درآمد کل لیگ‌های Big Five از این راه بود. در لیگ‌هایی مثل ایتالیا، انگلیس و اسپانیا، این سهم حتی از ۵۰٪ هم بیشتر بوده است.
درآمد تجاری / تبلیغات و اسپانسری (Commercial & Sponsorship Revenue)
این بخش شامل قراردادهای اسپانسری (مثلاً اسپانسرهای پیراهن، اسپانسرهای استادیوم)، فروش کالا (پیراهن و لوازم)، درآمد تبلیغات دیجیتال و محیطی، حق استفاده از برند باشگاه و حق نامگذاری استادیوم است. بسیاری از باشگاه‌ها این بخش را توسعه می‌دهند تا وابستگی به درآمد تلویزیونی را کاهش دهند.
درآمد روز مسابقه / بلیت‌فروشی و خدمات روز بازی (Matchday Revenue)
شامل فروش بلیت، فروش غذا و نوشیدنی، پارکینگ، فروش در فروشگاه‌های باشگاه در روز بازی و خدمات ویژه داخل استادیوم. این منبع برای باشگاه‌هایی که استادیوم بزرگ دارند اهمیت دارد؛ اما در مجموع سهم آن بین ۱۰–۱۵٪ درآمد کل لیگ‌های بزرگ است.
مقایسه بین لیگ‌ها
| لیگ | سهم درآمد از تلویزیون | سهم درآمد تجاری | سهم درآمد روز مسابقه |
|---|---|---|---|
| انگلیس (Premier League) | حدود ۵۳٪ | حدود ۳۳٪ | حدود ۱۴–۱۵٪ |
| اسپانیا (La Liga) | حدود ۵۰٪ | قابل توجه | مشابه انگلیس |
| ایتالیا (Serie A) | حدود ۵۴٪ | کمتر از انگلیس | مشابه دیگر لیگ‌ها |
| آلمان (Bundesliga) | حدود ۴۰٪ | سهم بزرگ اسپانسری | کمتر از انگلیس |
| فرانسه (Ligue 1) | حدود ۳۰٪ | بیشترین سهم در این لیگ | حدود ۱۱٪ |
روندهای جدید و راهکارهای نوآورانه
باشگاه‌ها به دنبال راه‌های جدید برای افزایش درآمد هستند، به‌ویژه در بخش‌های تجاری و درآمد روز مسابقه. برخی راهکارها:
- سرمایه‌گذاری در استادیوم و امکانات آن: گسترش استادیوم و افزودن امکانات (رستوران، هتل، سالن همایش و…) که درآمد روز مسابقه و غیرمسابقه را افزایش می‌دهد.
- فعالیت‌های تفریحی و خدمات جانبی: تور استادیوم، موزه باشگاه، رویدادهای غیرورزشی (کنسرت)، تجربه‌های VIP برای هواداران.
- نامگذاری استادیوم: فروش حق نامگذاری به شرکت‌ها که معمولاً قراردادهای چندساله و پرهزینه‌اند.
- تولید محتوا و برند دیجیتال: استودیو تولید محتوا، قرارداد با پلتفرم‌های دیجیتال، فروش مستندها و کالاهای آنلاین.
مزایا و چالش‌ها
مزایا:
- تنوع درآمد، کاهش ریسک وابستگی به یک منبع خاص.
- بهبود تجربه هوادار در روز مسابقه باعث افزایش درآمد جانبی می‌شود.
- برند قوی امکان گسترش بازار کالاها و اسپانسری را فراهم می‌کند.
چالش‌ها:
- هزینه‌های بسیار بالا برای ساخت / نوسازی استادیوم و امکانات جانبی.
- رقابت شدید برای قراردادهای تلویزیونی و اسپانسری؛ باشگاه‌های کوچک ممکن است بازنده باشند.
- قوانین مالی مانند Financial Fair Play که می‌تواند سرمایه‌گذاری بدون برنامه را محدود کند.
- عوامل خارجی (مثل پاندمی) که می‌تواند درآمد روز مسابقه را ناگهانی کاهش دهد.
نتیجه‌گیری
امروزه باشگاه‌های فوتبال برای موفقیت مالی و ورزشی باید هم در زمین و هم در بخش کسب‌وکار هوشمند عمل کنند. موفقیت مالی بستگی دارد به تنوع منابع درآمدی، قدرت برند، کیفیت امکانات و استراتژی تجاری باشگاه.
برای باشگاه‌های ایران یا لیگ‌های در حال توسعه چند درس کلیدی عبارت‌اند از:
- بهبود زیرساخت‌های استادیوم برای افزایش فروش روز مسابقه و خدمات جانبی.
- تقویت برند باشگاه و ارتباط مستمر با هواداران محلی و بین‌المللی.
- تنظیم قراردادهای تبلیغاتی و اسپانسری به شکل حرفه‌ای و هدفمند.
- فعالیت جدی در فضای دیجیتال و تولید محتوا برای درآمدزایی آنلاین.
ارسال نظر