اقتصاد
-
کشورهای مختلف برای عبور از چالش‌های آینده چه راهبردی را دنبال می‌کنند؟
ابزارهای نوین صنعتی شدن
این نوشتار به ارزیابی پیچیدگی اقتصادی سیاست‌های صنعتی پرداخته تا روشن شود کدام دولت‌ها و به چه شیوه‌ای از شرکت‌های پیشران در تولید کالاهای پیچیده صنعتی حمایت و به تعقیب اهداف مختلف سیاستی مبادرت ورزیده‌اند. با ارزیابی سیاست‌های صنعتی فعلی از طریق این دریچه پیچیده، می‌توان به درک بهتری از اینکه دولت‌ها چگونه در حال ایجاد» قابلیت‌های آینده «یعنی آنچه که صنعت یک کشور را در مسیر تقویت نقش‌آفرینی آن در آینده قرار می‌دهد، در هر دو سطح شرکتی و بخشی رسید.
-
آیا دنیا به جای فناوری، شیفته میلیاردرهای فناوری شده است؟
دنیای مسحور
«آدام اسمیت» در کتاب «ثروت ملل» بارها و بارها به خوانندگان خود می‌گوید که پول نمی‌تواند تنها معیار ارزش باشد. نویسنده این مقاله معتقد است، روایت رایج در رسانه‌های اقتصادی غرب، درباره صنایع یارانه‌ای چین، که چون سودآوری ندارند ارزش‌آفرین هم نیستند؛ مصداق بارزی است که نشان می‌دهد، ۲۴۸ سال پس از انتشار کتاب «ثروت ملل»، غرب راه اقتصادی خود را گم کرده است. او تاکید دارد که دنیای امروز، مسحور میلیاردرهای فناوری شده است؛ نه خود فناوری؟
-
جهش اقتصادی هند و عربستان در خلیج فارس؛
تقویت همکاری شرق در معادلات انرژی و فناوری
با شتاب تحولات اقتصاد جهانی، هند و عربستان سعودی با انعقاد توافق‌های راهبردی در حوزه‌های انرژی، فناوری و امنیت، نقشه تجاری جهان را دگرگون می‌کنند. این همکاری‌ها که در چارچوب چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان و ابتکار کمربند و جاده چین شکل گرفته، نه‌تنها مسیرهای جدید سرمایه‌گذاری و تجارت را می‌گشاید، بلکه موازنه قدرت در منطقه خلیج فارس و فراتر از آن را بازتعریف می‌کند.
-
اقتصاد ورزش؛ چیزی فراتر از یک بازی
امروزه ورزش دیگر فقط رقابتی برای برد و باخت نیست؛ پشت هر تصمیم مربی، جذب بازیکن یا حتی تغییر تاکتیک، ردپای اقتصاد و نظریه‌های پیچیده آن دیده می‌شود. اقتصاد ورزش نشان می‌دهد که زمین بازی می‌تواند آینه‌ای از رقابت، انگیزه‌ها و حتی تبعیض در جامعه باشد.
-
مدیرعامل صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته؛
سیستم بانکی پاسخگوی صنایع های‌تک نیست
مدیرعامل صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته با اشاره به سهم ناچیز ۵ درصدی صنایع پیشرفته در کل صنعت و معدن کشور، از شکاف جدی بین نیاز مالی این صنایع و میزان تأمین مالی واقعی خبر داد و تأکید کرد که سیستم بانکی کشور به دلیل ریسک بالا، پاسخگوی نیاز صنایع های‌تک نیست.
-
از رکوردهای ورزشی تا رکوردهای مالی؛
امپراتوری اقتصادی کریستیانو رونالدو
کریستیانو رونالدو تنها یک فوتبالیست نیست؛ او ستاره‌ای است که توانسته با ترکیب استعداد ورزشی و هوشمندی تجاری، امپراتوری اقتصادی چند میلیارد دلاری بنا کند. از برند CR7 تا هتل‌ها، کلینیک‌ها، رسانه‌ها و حتی سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، رونالدو تا سال ۲۰۲۵ نشان داده که موفقیت او تنها به زمین فوتبال محدود نمی‌شود.
-
آمارها چه وضعیتی از ایمنی معادن را در ایران نشان می‌دهد؟
ناترازی اقتصاد معادن
ارتقای ایمنی معادن زغال سنگ، نیازمند حمایت از تولید داخلی زغال سنگ و در نظر گرفتن حمایت مالی مشخص برای آن دسته از واحدهایی است، که درارتقای ایمنی سرمایه گذاری کرده‌اند. این گزارش تاکید دارد، علت اصلی پایین بودن سطح ایمنی معادن ایران، ناترازی اقتصادی معادن است و تا زمانی که این ناترازی‌ها مرتفع نشود، هرگونه برنامه برای ارتقای ایمنی معادن کشور تحقق پیدا نخواهد کرد.
-
آمریکا جهان را به چین واگذار می‌کند
رهبری جهانی آمریکا در حال پایان است. اما نه به دلیل «افول آمریکا» یا به دلیل ظهور یک جهان چندقطبی، این پایان از آن رو رخ می‌دهد که دونالد ترامپ می‌خواهد آن را پایان دهد.
-
اقتصاد اوکراین زیر فشار؛
رشد تمام شد
اقتصاد اوکراین در نیمه نخست ۲۰۲۵ با پایان یافتن اثر بازگشت از رکود ۲۰۲۲ و کاهش کارایی محرک‌های مالی، وارد مرحله‌ای از فرسودگی شده است؛ جایی که شاخص‌های مثبت معدودند و نشانه‌های افت در صنعت، کشاورزی و تجارت خارجی بر فضای کسب‌وکار سایه انداخته‌اند.
-
آیا بحران انرژی و مشکلات اقتصادی، جایگاه بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا را متزلزل می‌کند؟
ترس از صنعتی‌زدایی
این موضوع که آلمان «سهم سود خود را از جهانی شدن» در ۱۵ سال گذشته از دست داده و در دوران نرخ پایین بهره، سرمایه‌گذاری در خدمات عمومی و زیرساخت‌ها انجام نداده، وزیر دارایی ایالت بادن-وورتمبرگ در جنوب آلمان را نگران می‌کند. آلمان در حال حاضر با بحران انرژی، رقابت فزاینده از طرف چین و احتمال وضع تعرفه‌های تجاری ۱۰ تا ۲۰ درصدی از سوی آمریکای دونالد ترامپ مواجه است و آقای بیاض می‌ترسد که مدل کسب و کار این کشور، «فروبپاشد.»
-
چرا تحقق رشد معدن، در گرو بازنگری در سیاست‌های کلان اقتصاد است؟
رویای رشد ۱۳ درصدی
فقدان سرمایه‌گذاری کافی در بخش معدن، که خود معلول سیاست‌های نامتوازن اقتصادی است، به عنوان مانعی جدی در مسیر توسعه این بخش عمل می‌کند. با این وصف، اگرچه تکمیل حلقه‌های زنجیره ارزش می‌تواند به افزایش درآمدزایی منجر شود، اما این مهم مستلزم سرمایه‌گذاری قابل توجه است که در شرایط کنونی، منابع آن چه از محل درآمدهای صادراتی و چه از محل فروش داخلی، به سختی قابل تأمین است.
-
اقتصاد چرخشی، چه منافعی برای اتحادیه اروپا به دنبال دارد؟
چرخه هوشمند
با توجه به پیشرفت‌های اخیر در حوزه اقتصاد چرخشی، اتحادیه اروپا سیاست‌های بلندپروازانه‌تری در این زمینه اتخاذ کرده است. بر اساس برنامه اقدام اقتصاد چرخشی اتحادیه اروپا (۲۰۲۰) و توافق‌نامه سبز اروپا، هدف اصلی کاهش ۵۵ درصدی انتشار گازهای گلخانه‌ای تا سال ۲۰۳۰ و دستیابی به بی‌طرفی کربنی تا سال ۲۰۵۰ است. انتظار می‌رود که این رویکرد به کاهش ۶۰ درصدی مصرف مواد اولیه و ۵۰ درصدی کاهش ضایعات تا سال ۲۰۳۰ منجر شود.
-
۱۰ نکته درباره ضرورت ادغام در اقتصاد ایران
نوسانات قیمت انرژی به عنوان عاملی کلیدی در عملکرد و سودآوری صنایع بزرگ، تأثیر مستقیمی بر معاملات بورس انرژی دارد. این نوسانات که تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله سیاست‌های دولتی، عرضه و تقاضا و رویدادهای بین‌المللی شکل می‌گیرد، موجب شده صنایع بزرگ برای مدیریت ریسک و بهینه‌سازی هزینه‌ها، به استفاده از ابزارهای مالی مانند قراردادهای آتی در بورس انرژی روی آورند. همچنین، حرکت به سمت سرمایه‌گذاری در پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر، به عنوان راهکاری برای کاهش وابستگی به نوسانات قیمت و بهبود پایدار عملکرد در بورس انرژی در حال گسترش است.
-
رهبران الهام‌بخش
این گزارش جالب و خواندنی از گالوپ در سال ۲۰۲۵ با عنوان پیروان از رهبران‌شان (مدیرها) چه می‌خواهند؟ منتشر شده و حاصل نظرسنجی از افراد ۵۲ کشور، با ۳۰ زبان مختلف و تکمیل بیش‌از ۳۰ هزار پرسشنامه است. این گزارش تاکید دارد، بیشترین نیازی که افراد جامعه از رهبران خود مطالبه می‌کنند امید است و این عنوان در کنار مواردی همچون اعتماد، ثبات، شفقت و مهربانی بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده است.
-
نفرین ۳۵ سالگی
در پکن، بسیاری از شرکت‌ها در آگهی‌های استخدامی شرط سنی ۳۵ سال را مطرح می‌کنند. این تبعیض باعث شده افراد بالای ۳۵ سال، به‌ویژه زنان، در یافتن شغل با مشکلات زیادی روبه‌رو شوند. شرکت‌ها معمولاً به توانایی یادگیری این افراد شک دارند و زنان متأهل و دارای فرزند تقریباً هیچ شانسی برای استخدام ندارند. این در حالی است که جمعیت شاغل کشور رو به کاهش است. اگر این روند ادامه یابد، ممکن است در آینده «نفرین ۴۰ سالگی» جایگزین «نفرین ۳۵ سالگی» شود.
-
آیا لغو تحریم‌ها برای بازگرداندن اقتصاد سوریه کافی خواهد بود؟
بازسازی در سایه تحریم‌ها
عبدالقادر حسریه، رئیس بانک مرکزی سوریه، در این مقاله استدلال می‌کند که رفع تحریم‌ها ضروری است اما به تنهایی کافی نیست. او به خسارات اقتصادی عظیم جنگ، انزوای مالی، و نیاز به بازسازی زیرساخت‌ها و نهادها اشاره می‌کند. لغو تحریم‌های آمریکا به رهبری دونالد ترامپ فرصتی برای بازیابی ارائه می‌دهد، اما موفقیت آن به اجرای دقیق و همکاری نهادهای بین‌المللی بستگی دارد. حسریه بر لزوم اصلاحات پولی و مالی برای تثبیت اقتصاد تاکید دارد.
-
مرز نادیده نوآوری
دموکراتیزه کردن دسترسی به مسیرهای نوآوری، کلیدی برای رشد بلندمدت و کاهش نابرابری‌هاست. اگر بتوانیم استعدادهای پنهان را کشف و آنها را به کار بگیریم، می‌توانیم رشد اقتصادی بالاتری داشته باشیم و همزمان چالش‌های اساسی مانند گذار به انرژی سبز، پایداری بدهی‌های عمومی، کاهش فقر و شکاف‌های جنسیتی و بین‌نسلی را بهتر مدیریت کنیم.
-
نگاهی به گزارش مجمع جهانی اقتصاد از راهکارهای نوین مالی برای تسریع در حذف زغال‌سنگ
آخرین نفس‌های زغال
آخرین نفس‌های زغال گزارش مجمع جهانی اقتصاد به چالش حذف زغال‌سنگ در کشورهای در حال توسعه می‌پردازد؛ جایی که زغال‌سنگ هنوز بخش بزرگی از برق را تأمین و آلودگی زیادی ایجاد می‌کند. این گزارش نشان می‌دهد با استفاده از ابزارهای مالی نوین مثل بازسازی بدهی‌ها و اعتبارات انتقالی می‌توان نیروگاه‌های زغال‌سنگ را زودتر تعطیل کرد و سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک را افزایش داد. تجربه فیلیپین نمونه موفقی است که بدون نیاز به منابع مالی ویژه، کاهش چشمگیر انتشار کربن و گذار عادلانه به انرژی‌های تجدیدپذیر را ممکن ساخته است.
-
تماشاگر رقابت منطقه
در خاورمیانه جدید، کشورهایی چون عربستان و پاکستان با جذب سرمایه و دیپلماسی اقتصادی، در حال بازتعریف نقش منطقه‌ای خود هستند، در حالی‌که چین نقش پیشران را ایفا می‌کند. اما ایران، تحت فشار تحریم‌ها و نبود راهبرد منسجم، از رقابت عقب مانده است. اگر تهران سیاست‌های اقتصادی و صنعتی خود را بازنگری نکند، ممکن است جایگاهش را در نظم نوین ژئو-اقتصادی از دست بدهد.
-
بازسازی توان تولید
سال جاری به سرمایه‌گذاری در تولید نام‌گذاری شده است تا توجه ویژه‌ای به توسعه زیرساخت‌ها، نوسازی تجهیزات و افزایش بهره‌وری در بخش‌های مختلف اقتصادی کشور جلب شود. با توجه به چالش‌های اقتصادی، تحریم‌ها و نیاز به تقویت تولید ملی، این نام‌گذاری به‌عنوان یک اقدام راهبردی برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، بهبود فرآیندهای تولید و رفع موانع اقتصادی صورت گرفته است. هدف آن ارتقای توان رقابتی و ایجاد اشتغال پایدار از طریق رشد پایدار در بخش تولید است.
-
زندگی با روبات‌ها
گزارش فوریه ۲۰۲۵ مجمع جهانی اقتصاد (WEF) و مک‌کینزی با عنوان «مراکز استعدادیابی: ضرورتی در حال تحول برای تولید» بر اهمیت انسان‌ها در صنعت تولید، حتی در عصر سلطه تکنولوژی تاکید دارد. این گزارش هشدار می‌دهد که بیش از نیمی از نیروی کار تا ۲۰۳۰ نیاز به آموزش مجدد دارند و با نقل داستان‌هایی از تایلند تا برزیل، ثابت می‌کند که سرمایه‌گذاری خلاقانه و محلی‌سازی‌شده می‌تواند هم سود را بالا ببرد و هم زندگی کارگران را دگرگون کند.
-
فرسودگی خاموش
حتی در هیاهوی تورم و تلاطم‌های ارزی، شاید کمتر کسی به این فکر کند که موتور تولید ایران، آهسته اما پیوسته در حال خاموش شدن است. پشت این خاموشی، عددهایی نهفته که به ظاهر خشک‌اند، اما در دل خود، روایتی تلخ از افول تدریجی زیرساخت‌های تولیدی کشور دارند؛ روایت فرسودگی بی‌صدا. گزارش پیش‌رو بر پایه داده‌های رسمی بانک مرکزی، روند افول سرمایه‌گذاری را از منظر کمّی و کیفی بررسی می‌کند و نشان می‌دهد چگونه یکی از اصلی‌ترین متغیرهای تولید، در حال فرسایش مزمن است.
-
نبرد قدرت در بالادست زنجیره تامین
در سال ۲۰۲۵، مفهوم «ریسک عمودی» (Vertical Risk) به دغدغه‌ای جدی در زنجیره جهانی تأمین کالا تبدیل شده و تأثیر عمیقی بر سیاستگذاری‌های کلان، موازنه قدرت اقتصادی و حتی منازعات ژئوپلیتیک بر جای گذاشته است.
-
حکمرانی عدم‌قطعیت‌ها در اقتصاد جهان
در سال جاری، یکی از اقدامات مهم و راهبردی بانک مرکزی اروپا، کاهش نرخ بهره به میزان ۲۵ واحد پایه بود؛ تصمیمی که با هدف مقابله با فشارهای فزاینده ناشی از تشدید تعرفه‌های تجاری آمریکا و گسترش جنگ‌های تجاری جهانی اتخاذ شد.
-
مرگ سود نقدی؛
راه های نوین پاداش دهی به سهامداران
چرا شرکت‌های هوشمند، از اپل تا غول‌های صنعتی، راه‌های نوین را به پرداخت سود نقدی ترجیح می‌دهند؟
-
احیای اقتصاد با مدل بانوی آهنین
هنگامی که مارگارت تاچر در سال ۱۹۷۹ سکان هدایت بریتانیا را به دست گرفت، اقتصاد کشور در وضعیتی اسفناک بود. تورم لجام‌گسیخته، رکود عمیق، اعتصابات گسترده اتحادیه‌ها و صنعتی صنعتی ورشکسته تصویری تیره از آینده ترسیم کرده بودند.
-
خسارت بزرگ در کمین اقتصاد ایران
امروز همه کشورهای حاشیه خلیج فارس نقشه راه مشخصی برای توسعه دارند؛ برنامه‌هایی که اغلب با افق‌هایی چون ۲۰۳۰، ۲۰۳۵ و حتی ۲۰۵۰ طراحی شده‌اند. این کشورها همزمان با تداوم بهره‌برداری از منابع سنتی خود یعنی نفت و گاز، گام‌های بلندی نیز در مسیر تنوع‌بخشی به اقتصاد و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر برداشته‌اند یعنی با دو بال سنت و نوگرایی پرواز می‌کنند.
-
چرا حضور بنگاه‌های بزرگ در پروژه‌های زیربنایی، حیاتی است؟
راهبرد مقیاس
در هیچ جای جهان، توسعه زیرساخت بدون تکیه بر بنگاه‌های بزرگ محقق نشده است. اگر قرار است ایران از توسعه حداقلی به جهشی پایدار برسد، راهی جز آزادسازی ظرفیت غول‌های اقتصادی نیست. اما این مسیر، نیازمند بازنگری جدی در سیاستگذاری و برداشتن موانع ساختاری است؛ چراکه بدون اصلاح این قواعد، حضور بنگاه‌های بزرگ نه فراگیر خواهد شد و نه ماندگار؛ و توسعه، همچنان رویایی دست‌نیافتنی باقی می‌ماند.
-
وقتی بنگاه‌ها نقش دولت را ایفا می‌کنند؛
پیشرانان؛ ناجیان عصر رکود تورمی
در چشم‌انداز اقتصاد کلان که با رکود تورمی و ابرهای عدم قطعیت تیره شده، یک پرسش استراتژیک برای ملت‌ها مطرح می‌شود: موتور رشد اقتصادی را کجا باید جستجو کرد؟
-
نشانه‌های نگران‌کننده
تحولات اقتصادی ماه‌های اخیر در ایران، به ویژه در سه ماهه پایانی سال ۱۴۰۳، تصویری نگران‌کننده از وضعیت کسب‌وکارها مخصوصاً صنایع معدنی و وابسته به معدن ارائه می‌دهد.